پرسشهای خوانندگان 

واقعیت اول: زمان برگزاری کنکور بسیار محدود است. شما – حداقل – چهار سال وقت صرف میکنید و قرار است در چند ساعت، نتیجه بگیرید. اگر نسبت و تناسب ساده ای بگیرید، شبیه این است که شما یک شبانه روز کامل، مطالعه کنید و کسی از شما بخواهد که حاصل آن را در «ده ثانیه» بیان کنید.

واقعیت دوم: با توجه به محدود بودن زمان کنکور، «دانش» تنها عامل موفقیت نیست. بیشتر از دانش، آنچه مهم است، تسلط شما بر شرایط و اوضاع است. بسیاری از دانش آموزان هستند که بر «کتابها» تسلط دارند، اما بر «خود» تسلط ندارند. بخشی از این مشکل هم ناشی از خانواده و اطرافیان است که به شکلی برخورد میکنند که گویی قرار است از پل صراط عبور کنیم!

واقعیت سوم: خواب شما به اندازه بیداری شما مهم است. بر اساس تحقیقاتی که «کلی لمبرت» و همچنین «جان مدینا» در سالهای اخیر انجام داده اند، در زمان خواب و استراحت، مغز بیکار نمی نشیند. مطلبی را که شما در حالت خودآگاه، طی یک ساعت یک یا دوبار مرور میکنید، در زمان استراحت یا مراحل اولیه خواب، ده ها بار مرور شده و در مغز شما تثبیت میشود. زمان استراحت شما اگر از زمان درس خواندن شما مهم تر نباشد، کم اهمیت تر نیست. تحقیقاتی که ناسا منتشر کرده و جان مدینا، در کتاب قواعد مغز مطرح کرده، نشان میدهد که ۲۶ دقیقه خواب کوتاه، میتواند کارایی مغز را ۳۴% افزایش دهد.

واقعیت چهارم: کمک به دوستانتان، شما را عقب نمی اندازد. تب کنکور، رفتارهای شگفت انگیزی را باعث میشود. یک کتاب تست خوب پیدا می کنید و وقتی دوست شما به خانه آمد، آن کتاب را پنهان میکنید و کتاب دیگری را کنار دست خود قرار میدهید! برخی معلم ها هم به ما یاد داده اند که همه کنکور، همین یک تست کمتر یا بیشتر است. واقعیت این است که مشکل شما در کنکور چهار یا پنج نفر دوستان شما نیستند. بلکه چهارهزار یا پنج هزار نفری هستند که از نظر دانش و توانمندی، در وضعیت مشابه شما قرار دارند و به سادگی ممکن است رقم های رتبه شما را از یک رقم، به دو یا سه یا چهار رقم تغییر دهند.

دانش آموزی به من میگفت: «ممکن است من دقیقاً آخرین رتبه قبولی رشته ام باشم و دقیقاً همین تستی که دوست من امشب در کتاب من می بیند و یاد میگیرد، باعث شود او بالاتر قرار بگیرد و من از لیست قبولی رشته مورد علاقه ام حذف شوم. کنکور همین شانسها و بدشانسی های لحظه ای کوچک است». گفتم اگر در این حد بدشانس هستی، به نظر من اصلاً کنکور نده. چون دانشگاه هم بروی ممکن است با هزار بلای زمینی و آسمانی، زنده از دانشگاه بیرون نیایی!

وقتی به دوستان خود کمک میکنید. با هم درس میخوانید. منابعی را که پیدا میکنید با هم به اشتراک میگذارید و بحث میکنید. میزان یادگیری شما و «اثربخشی مطالعه» شما، به میزان قابل ملاحظه ای و حتی تا چند برابر افزایش می یابد. این مسئله بسیار مهمتر از آن احتمال جزئی – و باورنکردنی – مربوط به حذف شدن از فهرست پذیرفته شدگان است.

واقعیت پنجم اینکه کنکور فقط دو مرجع واقعی دارد و آن کتاب های درسی و سوالهای سالهای قبل است. هیچ چیز بهتر از سوالات سالهای قبل نمیتواند به شما در موفقیت در کنکور کمک کند. حتماً آنها را بخوانید. وقتی شما سوالات تستی را که «محمدرضا شعبانعلی» برای شما طراحی کرده است میخوانید، با مدل ذهنی طراحان کنکور آشنا نمی شوید بلکه با «برداشت ذهنی محمدرضا شعبانعلی از کنکور» آشنا میشوید و این یعنی یک مرحله دور شدن از فضای کنکور. بعضی دانش آموزان، طی ماه ها، تستهای کتابهای مختلف را می زنند و سوالات کنکور سالهای قبل را همچون گنجینه ای ارزشمند، برای هفته های آخر، ذخیره میکنند! شما تمام ذهن خود را بر اساس الگوی دیگران شکل میدهید و در روزهای آخر، شانس اینکه الگوی ذهنی شما با دیدن سوالات واقعی سالهای قبل تغییر کند خیلی کم است. از ابتدا تست های سالهای قبل را -البته به صورت تدریجی – بزنید. مغز شما، ناخودآگاه مانند مغز طراحان سوال کنکور، شکل خواهد گرفت و تربیت خواهد شد.

واقعیت ششم اینکه طراحان کنکور از نظر هوشی شبیه شما هستند. نه کم هوش تر و نه تیزهوش تر. برخی دانش آموزان، زمانی که یک تست بسیار ساده را می بینند، در دل به ساده لوحی طراح میخندند. این در حالی است که ممکن است طراح نکته ای را در آن لحاظ کرده باشد. این را همه میدانیم. اما آنچه را کمتر توجه میکنیم این است که برخی کنکوریها فکر میکنند طراحان با بهره هوشی دویست، این سوالات را طراحی کرده اند. به نکاتی فکر میکنند که طراح، هرگز به مغزش خطور نمیکرده. آنقدر پیچیده فکر میکنند و همه چیز را به عنوان نکته انحرافی میبینند، که گزینه ی اشتباهی را انتخاب میکنند. طراحان مانند من و شما هستند. با همان بهره هوشی و البته تجربه بیشتر.

واقعیت هفتم: دانش آموز موفق در کنکور، مانند یک دانش آموز فکر نمیکند. وقتی درس میخوانید، مانند یک آدم درمانده وامانده نباشید و هر لحظه با خود نگویید که نمی دانم این طراحان لعنتی، از کجا سوال در خواهند آورد. خودتان را در موضع طراح سوالات کنکور ببینید. پیشنهاد من این است که تا قبل از کنکور، تنهایی یا به همراه دوستان خود، چهار یا پنج کنکور آزمایشی طراحی کنید! فکر کنید شما قرار است از دانش آموزان کنکور بگیرید. نکاتی را خواهید دید که هرگز ندیده اید. ضمن اینکه در روز کنکور، احساس نمیکنید کسانی بالاتر از شما در حال آزمودن شما هستند. آنها را همکارانی میبینید که یک نمونه آزمون (شبیه آزمون های شما) طراحی کرده اند. در این موضع، کمترین استرس را تحمل خواهید کرد.

واقعیت هشتم: تمرکز، به همان اندازه که اثربخش است، فرساینده نیز هست. تمام صد در صد وقت خود را برای کنکور نگذارید. احساس نکنید که هر ثانیه وقت شما، مهم است و قرار است سرنوشت شما را تغییر دهد. تمرکز بیش از حد، فرساینده است و کارایی مغز شما را کاهش میدهد. ورزش کنید. فیلمهای خوب ببینید. کتابهای نامربوط بخرید. شعر بخوانید. در اینترنت بچرخید. اما مواظب باشید که این کار بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد وقت شما را نگیرد. مطمئن باشید که اثربخشی ۸۰ درصد وقت باقیمانده، دو برابر خواهد شد.

واقعیت نهم: بر خلاف آنچه «کاسبان کنکور» به شما میگویند، کنکور «سرنوشت سازترین رویداد زندگی شما» نیست. در مسیر درس و دانشگاه، شما با افراد زیادی مواجه میشوید که «اضطراب» می فروشند و برای خود «اعتبار» میخرند. درآمد آنها از این است که شما را نگران کنند و متقاعدتان کنند که موفقیت در کنکور، محتاج نوعی «کیمیاگری» است که فقط در اختیار ایشان است. به شما میگویند که در این چند ساعت، سرنوشت زندگی شما تعیین میشود. این حرف، درست یا غلط، تنها تأثیری که دارد، افزایش اضطراب شما، کاهش تمرکز شما، افزایش احتمال در هم شکستن روحی در میانه جلسه کنکور و … است.

پیشنهاد میکنم از کسانی که ده سال از کنکورشان گذشته راجع به اهمیت این «لحظات سرنوشت ساز» بپرسید. به شما خواهند گفت که لحظات سرنوشت سازتری در زندگی شما وجود خواهد داشت. لحظاتی که هیچکس آنها را مهم حساب نمیکند. مثل زمانی که در مهمانی هستید و یکی از بستگان یا دوستان، وقتی توانمندی و علاقه شما را می بیند، به شما شغل خوب و جذاب پیشنهاد میکند. با کسی که در دهه چهارم یا پنجم زندگی است صحبت کنید. به شما خواهد گفت که سرنوشت سازترین لحظات زندگیش، لحظه های کوتاه و کم اهمیتی بوده که هرگز فکر نمیکرده سرنوشت زندگیش را عوض کند…

دهمین واقعیت این است که وظیفه من و شما، تشخیص لحظات و رویدادهای سرنوشت ساز نیست. وظیفه ما، خوب درس خواندن، مطالعه کردن، آموختن و افزایش توانمندی هاست. به گونه ای که در مواجهه با فرصت ها و لحظات تعیین سرنوشت، دست خالی نباشیم. وظیفه ما کندن چاله است. باران، دیر یا زود خواهد آمد. این بارش باران شاید در روز کنکور باشد، شاید هم نباشد…

برایتان ده ها سال، زندگی موفق آرزو میکنم…